De Muisca | Een vergeten Colombiaanse indianenstam

9,7K

Als je aan indianenstammen in Zuid-Amerika denkt, komen waarschijnlijk eerst de Inca’s bij je op. Logisch ook, aangezien het land van Inca’s zich ooit uitstrekte van het het zuidelijkste puntje van Colombia tot het noordwestelijke deel van Argentinië en Chili, een gebied met een lengte van maar liefst 4000 kilometer. De Inca’s lieten ook bijzondere bouwwerken na, waarvan Machu Picchu wellicht de bekendste is. Naast de Inca’s weten we veel minder over inheemse volkeren in de rest van Zuid-Amerika. Heb jij bijvoorbeeld enig idee door welke indianenstammen Colombia werd bewoond voordat de Spanjaarden voet aan land zetten? Lees verder en ontdek de Muisca!

---

Wie zijn de Muisca?

---

Zo’n 300 tot 400 jaar voor onze jaartelling trokken de Muisca vanuit Midden-Amerika naar Colombia, Venezuela en Ecuador. In eerste instantie vestigde de stam zich aan de Atlantische kust, maar door de komst van oorlogszuchtige Carib-indianen uit Brazilië en de Caraïbische eilanden werden de Muisca naar het hoger gelegen Andesgebergte verdreven.

De Muisca stichtten het huidige Bogotá en noemden het Bacatá. Ze behoren samen met de Tairona-indianen tot de Chibcha: ooit de grootste etnische groep in Colombia. De politiek-sociale organisatie van de Muisca staat na die van de Inca’s bekend als beste van Zuid-Amerika.

In 1536 werden de Chibcha ontdekt door Europese veroveraars, wat het einde van de precolumbiaanse periode (de tijd en cultuur voor de komst van Columbus) betekende. (bron)

 

---

Weetjes over de Muisca (bron)

---

Huizen

De Muisca bouwden hun huizen met riet en modder en maakten lemen muren. Het dak werd bedekt met stro. Het meubilair was eenvoudig en bestond voornamelijk uit bedden gemaakt van riet. Stoelen waren schaars daar de indianen de voorkeur gaven aan zitten op de vloer. Na de komst van de Europeanen werden veel van hun huisjes door de Spanjaarden in brand gestoken.

Het dieet van de Muisca

Maïs was de basis van het dieet van de Muisca, met daarnaast nadruk op plantaardige eiwitten zoals pinda’s en bonen, en dierlijke eiwitten waaronder vogels, herten, konijnen rupsen en mieren. De liefde voor eiwitten leek er dus al vroeg in te zitten bij de Colombianen.

Seksualiteit

Voor het huwelijk was er totale seksuele vrijheid en maagdelijkheid werd gezien als groot ongeluk voor de vrouw. Polygamie kwam veel voor, maar incest was verboden. Bijzonder was de manier waarop een man aan zijn mogelijk toekomstige schoonvader de hand van zijn dochter vroeg. De vader werd goederen aangeboden die hij moest goedkeuren. Was hij niet tevreden, dan eiste hij meer en kon dit aanbod tot drie keer verhoogd worden.

Als de vader het aanbod de derde keer nog niet aanvaarde, zou het nooit meer mogelijk zijn om met zijn dochter te trouwen. Werd het aanbod wél aanvaard, dan zou de man de vrouw van zijn keuze een paar dagen in huis hebben om te kijken of zij inderdaad naar zijn zin was. Zo ja, dan trouwde hij haar.

Offers

Er zijn verhalen bekend over menselijke offers, waarbij elk gezin een zoon geeft aan de priester die vervolgens op zijn vijftiende werd opgeofferd. Dit werd gezien als een eer voor de familie en het slachtoffer. Echter, er zijn geen bewijzen voor deze verhalen. Gevalletje broodjeaapverhaal zo lijkt het. Gelukkig maar.

 

---

Net als veel andere Colombiaanse volkeren zijn ook de Muisca beroemd om hun goudwerk: ze maakten de mooiste stukken. Daarnaast werkte men veel met het zogenaamde tumbaga, een legering die voornamelijk bestaat uit goud en koper. (bron) Veel stukken van de Muisca en andere Chibcha-stammen zijn goed bewaard gebleven en kun je bewonderen in onder andere het Goudmuseum (Museo del Oro) in Bogotá.

 

---

Hoeveel Muisca leven er hedendaags nog in Colombia?

---

Naar schatting telde de Muisca-stam op zijn hoogtepunt ongeveer 1 miljoen inwoners, verspreid over het huidige Cundinamarca en Boyacá (met name ten noorden van Bogotá). In 2006 wees een telling uit dat (bron):

• er 3 gemeenten zijn, namelijk Cota, Chía en Sesquilé (rondom Bogotá), waar nog 2318 Muiscas leven;
• er in Bogotá nog 5186 mensen wonen die behoren tot de Muisca.

Een leuk weetje is dat in augustus 2010 in Bogotá een kleuterschool werd opgericht voor Chibcha-kinderen, naast drie andere kleuterscholen in kleine dorpjes. In deze vier schooltjes worden de gebruiken en het gedachtegoed van de inheemse volkeren in leven gehouden door middel van weven, keramiek, sieraden maken, dans, muziek, traditionele geneeskunde en de Muisca taal. Best mooi!

 

---

Waar vind je overblijfselen van de Muisca?

---

Er zijn diverse plaatsen waar je nog steeds overblijfselen van de Muisca kunt vinden. De bekendste is wellicht het Goudmuseum in Bogotá, dat vol staat met gouden beeldjes en andere kunstwerken gemaakt door de Muisca en andere indianenstammen.

Daarnaast vind je in de omgeving van Villa de Leyva onder andere het Estación Astronómica de Muisca: een Stonehenge-achtige plek waar de indianen de seizoenen bepaalden.

Ook kun je in Sogamoso, nabij Lago de Tota, een archeologisch museum en zonnetempel bezoeken waar je overblijfselen én huisjes van de indianen kunt bewonderen.

En natuurlijk het beroemde meer van Guatavita, bekend van de legende van het goud.

 

---

Waar heb jij Muisca bezienswaardigheden gezien?

---